INTERVIEW MET KIM SPIERENBURG

”DE KLANK VAN DE VIOOL STIMULEERT MIJN FANTASIE EN MAAKT ME BLIJ”

Kim Spierenburg (20) is een talentvolle jonge violiste. Met een aanstekelijk enthousiasme en een enorm doorzettingsvermogen wist ze zich op jonge leeftijd in de kijker te spelen bij het Conservatorium van Amsterdam. Inmiddels heeft ze meerdere prijzen in de wacht gesleept en stond ze onlangs met Marco Borsato in een uitverkocht Ziggo Dome. Een behoorlijke staat van dienst op je 20^e. Helemaal als je bedenkt dat ze vanaf haar vierde te kampen heeft met SLE.

Je was heel jong toen bij jou SLE werd geconstateerd. Hoe is dat gegaan en hoe ging je daar op zo’n jonge leeftijd mee om?

Vanaf mijn vierde werd ik dagelijks geconfronteerd met veel pijn, niet langer mee kunnen doen met andere kinderen en steeds vaker benen die me niet konden dragen van vermoeidheid. Er zijn veel dingen die ik vergeten ben, maar ik weet de laatste dag dat ik een vrolijke zomerjurk met blote benen en armen aankon nog goed. Daarna moest ik me altijd bedekken tegen de zon met hoed en lange kleren. Ook de periode waarin ik elke week naar het ziekenhuis moest voor onderzoeken, weet ik nog. Ik was bang voor het bloedprikken, omdat ik vaak met een blauwe arm thuiskwam. Mijn moeder gaf me een klein Playmobil beestje en tijdens het prikken keken we samen naar de mooie dierenplaatjes aan de muur van de prikkamer. 

Met de pijn heb ik moeten leren omgaan. Mijn manier was om de pijn eerst hardop te verwelkomen, waarna ik er een verhaaltje bij verzon en zo de pijn visualiseerde. Ik bedacht bijvoorbeeld dat een oud vrouwtje een vuurtje aan het stoken was in mijn knie, of een man met een mes in mijn pols aan het steken was. De volgende stap was om een oplossing te verzinnen; zo was het vrouwtje verkleumd en moest ze twee extra jassen aandoen. Dit hielp mij om mezelf als klein meisje af te leiden van de pijn en niet in paniek te raken.

Al vanaf dat ik me kan herinneren, ben ik een energiek kind met veel plannen en een sterke wil. Op mijn derde wilde ik vioolspelen en dat heb ik volgehouden totdat ik op les mocht, drie jaar later. Mijn ziekte heeft gevolgen voor mijn plannen en dromen, maar ik wilde bewijzen dat ik het kon; vioolspelen, naar een reguliere school, naar het gymnasium, naar het Conservatorium, prijzen winnen met mijn viool, op televisie en in een stadion optreden!

Dit ging niet vanzelf. Een klein beetje vioolspelen en een paar uur per dag naar school was alles wat ik kon. De rest van de tijd lag ik in bed met veel pijn. 

De extreme vermoeidheid was iets waar ik maar moeilijk aan kon wennen. Vaak zakte ik door mijn benen. Ik ging steeds minder naar school en mijn wereld werd steeds kleiner. Totdat ik in een rolstoel ging zitten. Voor mijn gevoel was ik dan ‘echt’ gehandicapt, maar het tegendeel bleek waar. Met mijn rolstoel kon ik weer dingen doen, leuke dingen! 

In de puberteit is de ziekte opgevlamd en kreeg ik veel ontstekingen in mijn gewrichten, huid, pezen en spieren. Dit was een tijd waarin ik heel weinig kon, veel in bed doorbracht en uiteindelijk nog nauwelijks kon lopen en staan. Ik was compleet afhankelijk van mijn rolstoel en constant verschrikkelijk moe. Ik weet nog dat ik op school soms na één lesuur alweer naar huis moest omdat ik me zo beroerd voelde. De energie die ik had gebruikte ik om thuis schoolwerk te maken en het lukte me om met minder dan 40% aanwezigheid in de lessen, het Gymnasium te halen. Het leren werkte voor mij als afleiding van de pijn, heerlijk vond ik het om me in de lesstof te verliezen en nergens anders aan te denken.

“DE TRILLINGEN VAN DE SNAAR VERZACHTTEN DE PIJN IN MIJN LICHAAM”

Je viool speelt een belangrijke rol in je leven. Kun je daar iets meer over vertellen?

De eerste keer dat ik de snaar van een viool aanstreek met de strijkstok voelde ik meteen de trillingen van de snaar via het hout door mijn huid heen gaan. Dat was een heel bijzonder gevoel en het verzachtte de pijn in mijn lichaam. Soms had ik ’s nachts, of overdag, zoveel pijn dat ik de viool pakte en speelde totdat ik me beter voelde. Dit doe ik nu nog. De klank van de viool stimuleert mijn fantasie en maakt me blij.

Op je twaalfde  mocht je al meedoen aan de jong talent klas van het Conservatorium en op je zeventiende werd je toegelaten. Hoe is je dat gelukt ondanks de strenge eisen?

Het zelf maken van een zuivere toon, zonder hulpmiddelen van bijvoorbeeld fretten zoals bij een gitaar, maakt vioolspelen moeilijk. De kleinste drukverandering in de strijkstok zorgt voor een andere klank. Vanaf het begin vond ik het een uitdaging om uit te vinden hoe ik een mooi geluid uit mijn viool kon halen. Het gaf mij enorme voldoening als dat lukte en het gaf mij het doorzettingsvermogen om veel te oefenen. Ik kreeg moeilijkere stukken op en merkte dat het oefenen hielp en ik vooruit ging. Vanaf het eerste jaar dat ik vioolspeelde, mocht ik optreden. In het begin voor een paar ouders en later voor meer mensen. Muziek kunnen delen vond ik fantastisch! Optreden wakkerde in mij de wil aan om naar het Conservatorium te gaan. Een mooie klank, waar ik, en met mij hopelijk het publiek, zich beter door voelt, is waar ik voor ga. Zo lukte het me om aangenomen te worden op het Conservatorium.

“IK SCHAAM MIJ NIET MEER VOOR MIJN ROLSTOEL”

Ondanks dat je in een rolstoel bent beland, speel je staand viool en kun je ook kleine stukjes lopen. Hoe is je dat gelukt?

Op mijn zeventiende kon ik nauwelijks lopen en staan. Ik werd aangenomen op het Conservatorium bij vioolpedagoge Coosje Wijzenbeek. Zij zei: ‘als je mee wil doen met de optredens van mijn ensemble, moet je staan’. Dat was een bittere pil. Ik heb de uitdaging aangenomen en ben week in, week uit mee gaan doen met de repetities van het ensemble. Ik ging staan en kreeg soms tot wel twee weken erna veel pijn. Op het moment dat de pijn een beetje gezakt was, probeerde ik het opnieuw. Heel langzaam merkte ik verbetering. De tijd die ik nodig had om te herstellen, werd korter en ik kon steeds langer staan. Het was mentaal zwaar om opnieuw te gaan staan, terwijl ik wist hoeveel pijn ik ervan zou krijgen. Maar voor mijn viool was ik bereid door de pijn heen te gaan. Met veel geduld is het uiteindelijk gelukt om mee te doen met de optredens. Ik denk achteraf dat dit mogelijk was doordat de ziekte na de opvlamming in de puberteit rustiger is geworden. Ik heb een lange tijd mijn ziekte en mijn rolstoel als zwakte gezien. Iets dat ik moest verstoppen. Nu zie ik mijn ziekte niet als zwakte. Doorgaan, ondanks pijn en vermoeidheid maakt me juist sterk! Ik schaam mij niet meer voor mijn rolstoel en heb geen moeite om met rolstoel op het podium te gaan en te laten zien wat ik heb bereikt, ondanks mijn ziekte en dankzij mijn rolstoel!

Het vioolspelen helpt je niet alleen met de pijn, je bent ook heel succesvol en hebt meerdere prijzen in de wacht gesleept. Waar haal je deze drive vandaan?

Op dit moment is mijn grootste drijfveer het kunnen delen van mijn muziek. De muziek en de viool geven mij de energie om door te zetten. Vroeger had ik een bewijslust ten opzichte van mensen die zeiden: ‘dat wordt nooit wat met het vioolspelen, want je bent ziek’. Nu maakt het me niet meer zoveel uit wat andere mensen denken.

Dat je zo succesvol bent zal je veel energie opleveren, maar ook veel energie kosten. Hoe vind je de balans? Hoe ziet bijvoorbeeld een gemiddelde week er voor je uit?

De balans vinden tussen wat ik wil en wat ik kan blijft moeilijk. Ik denk dat iedereen met SLE daarmee worstelt. Het afgelopen jaar is er veel op me af gekomen en ben ik op een gegeven moment tegen een harde grens aangelopen. Daar heb ik naar geluisterd en mijn lichaam rust gegeven. Een gemiddelde week bestaat uit elke dag tussen de drie en vier uur viool oefenen, een keer per week vioolles, vaak ergens een optreden in het land, theorielessen op het Conservatorium en repetities met andere muzikanten. Ik ben vaak zes dagen per week op het Conservatorium te vinden. De balans bewaar ik door aan de ene kant veel van mezelf te vragen, maar ook mijn lichaam rust te gunnen. Zo slaap ik bijvoorbeeld tussen de middag, en ook voor een optreden slaap ik in de kleedkamer. Op dagen met veel pijn en geen energie, focus ik op positiviteit en het genieten van wat ik doe. Ik denk heel vaak ‘Wow wat cool dat ik dit kan doen!’. ‘Count your blessings’ is mijn motto.

De laatste maanden is er veel media aandacht voor je. Hoe vind je het om zo in de belangstelling te staan?

Voor de camera staan vind ik ontzettend leuk en het geeft me veel energie. Het was voor mij een drempel om compleet eerlijk en open te zijn over mijn pijn, ziekte en beperkingen. De jaren hiervoor deed ik vaak alsof alles prima met me ging en ik geen pijn had. Ik vind het belangrijk om aan de wereld te laten zien dat je ook met een handicap je dromen waar kunt maken.

In juni stond je met Marco Borsato in Ziggo Dome met een stuk dat je zelf gecomponeerd hebt. Hoe was dat?

Supercool!! Het was mijn droom om ooit in een stadion op te treden. Wat een ervaring om vier keer voor een uitverkocht Ziggo Dome te staan! Vier keer 18000 mensen die voor je juichen! Het was een fantastisch gevoel om de melodie die in mijn hoofd zat te kunnen delen met al deze mensen.

Hoe was het om met Marco Borsato te werken? Krijgt jullie samenwerking nog een vervolg?

De eerste keer samenspelen met Marco Borsato en de band was op de dag van de eerste show. Het ging goed en meteen daarna kwam Marco naar me toe. Na de eerste show gaf hij me een knuffel en zei hij hoe mooi hij het vond en dat hij blij was dat ik meedeed. Ik vond het geweldig om even deel te kunnen uitmaken van deze groep mensen, die samen een muziekfamilie vormen. Iedereen heeft hetzelfde doel: het overbrengen van gevoel en emotie met de muziek. Marco heeft gevraagd of ik meega met de najaarstour!

Hoe ziet de rest van het jaar voor je eruit?

Dit jaar is een spannend jaar: mijn vierde jaar op het Conservatorium. In juni doe ik examen. Daarnaast ga ik waarschijnlijk in september en oktober met Marco Borsato mee op tour en ben ik met mijn eigen performances bezig. In november doe ik een TEDtalk in de Amsterdamse Schouwburg. In mijn performance combineer ik spreken, vioolspelen en video. Op mijn website kimspierenburg.nl is te vinden waar en wanneer ik speel!

Hoe zie je je toekomst voor je? Waar droom je van?

De toekomst zie ik heel positief. SLE zal altijd een factor in mijn leven blijven waar ik rekening mee moet houden, maar het belemmert mij niet in het najagen van mijn dromen. Ik droom ervan om het vioolspelen te combineren met componist zijn, zoals ik bij Marco Borsato heb gedaan. Veel optreden en de muziek die ik in mijn hoofd hoor, opschrijven en spelen! Ik hoop dat ik in de toekomst veel mensen kan inspireren en stimuleren om door te zetten en hun doelen en dromen te behalen.

Welk advies zou je andere jongeren, die op jonge leeftijd ziek zijn geworden, mee willen geven?

Andere jongeren wil ik zeggen: je kunt meer dan jezelf denkt! Blijf geloven in je dromen, luister naar je lichaam en geniet. Geef nooit op, er is altijd weer een volgende dag. Als je veel pijn hebt en het lijkt alsof niets leuk is, focus op wat wel lukt en probeer dat verder te ontwikkelen en uit te bouwen. Geef jezelf schouderklopjes voor elke vooruitgang en geniet ervan als het lukt!

TED
TED is een jaarlijkse bijeenkomst, waarbij sprekers uit verschillende landen elkaar informeren (en vermaken) met korte lezingen over hun expertise. Het doel van TED is om grote denkers en doeners een podium te geven om hun ideeën te verspreiden. De power talks duren maximaal 18 minuten. De presentaties worden opgenomen en zijn toegankelijk op de website van TED, zo worden ideeën over de wereld verspreid en moeten zij  bijdragen aan een betere wereld. De onderwerpen zijn heel divers. Het idee heeft inmiddels een vervolg gekregen in andere steden zoals TEDxAmsterdam (waarbij de ‘x’ staat voor independently organized TED event). Ga voor meer informatie naar tedxamsterdam.com .

Door Talitha Dhondai voor NVLE Venster